Natuurlijk organiseren

Derk Hueting en Eddy De Seranno: Natuurlijk organiseren. Duurzaam Ontwikkelen tussen de instituties door.


Eddy De Seranno is een Vlaming die sedert 2003 in de mooie Nederlandse en Vlaanderen-nabije provincie Zeeland woont en werkt. Hoe mensen samenwerken, is wat hem ondertussen al een half mensenleven lang mateloos boeit. Met momenten van geluk waar mensen elkaar echt vonden en de samenwerking optimaal verliep, en momenten van ontgoocheling waar kansen gemist werden en de samenwerking (langdurig) moeizaam werd. Zijn kennis en ervaring heeft hij gebundeld op www.samenwerkingskunde.nl.


Derk Hueting werkt vanuit zijn bureau Dhuet aan het opzetten en versterken van lokale gemeenschappen die in zijn filosofie een onmisbare schakel zijn in de transitie naar een ‘volhoudbare’ samenleving. Hij is een van de initiatiefnemers van Breda DuurSaam (www.bredaduursaam.nl) en nauw betrokken bij Natuurlijk Zeeland.



Waar gaat het hoofdstuk Natuurlijk Organiseren over?

Zoals Peter Senge in The Necessary Revolution (Senge, 2008) reeds aantoonde, zijn op duizenden plekken ter wereld gemeenschappen bezig van onderop energie te genereren om tot actie richting duurzame ontwikkeling te komen, of om de actie die er is te versnellen. Ook in Zeeland en in Breda. Daar komt iets op gang wat ‘natuurlijk organiseren’ genoemd kan worden.

Zeeland (Natuurlijk Zeeland) en Breda (Breda DuurSaam) zijn als casus gekozen niet omdat ze meer of minder succesvol zijn dan andere, maar omdat de auteurs van dit hoofdstuk erbij betrokken zijn en parallellen zien tussen de processen die zich voltrekken. Het doel is inzicht te krijgen in die processen, te begrijpen wat er gebeurt en sleutels te vinden om een lokale gemeenschap meer te verbinden en duurzame ontwikkeling te versnellen. Want verbinden in de lokale gemeenschap en duurzame ontwikkeling gaan in beide casussen hand in hand. In beide projecten zijn de initiatiefnemers ervan overtuigd dat in de lokale gemeenschap veel ongebruikte kennis, kunde, creativiteit en energie aanwezig is, en dat andere vormen van organiseren deze kwaliteiten tot bloei kunnen brengen. Deze zoektocht naar ‘andere’ manieren van organiseren wordt beschreven in dit hoofdstuk. Op de vraag hoe dat proces omschreven kan worden, antwoordde iemand: ‘natuurlijk organiseren’.

Een paar ‘quotes’ uit het hoofdstuk:

‘In elke gemeenschap bestaat de neiging het aanwezige sociale kapitaal te onderschatten’

‘Het benutten van sociaal kapitaal dat zó voor het grijpen ligt, leidt tot een keten van netwerken die zichzelf oneindig kan vermenigvuldigen. Dat gebeurt door iedereen erbij te betrekken, serieus te nemen en gezamenlijk een toekomstbeeld te maken. Hiermee wordt energie gecreëerd die leidt tot een vorm van synergetisch handelen: er gebeurt wat moet gebeuren zonder strakke sturing en controle.’

‘De gemeentelijke overheid verlaat met vallen en opstaan het top-down denken voor de samenleving en zet stappen zet richting co-creatie met de samenleving’.

‘Door vanuit het initiatief van onderop te beseffen dat dit voor een gemeente vanuit de ingesleten structuren en patronen een lastige stap is en te waarderen dat het wordt geprobeerd, ontstaat begrip. Dat deze waardering wederzijds is, is af te leiden uit de reactie van ambtenaren die aangeven ‘het werk veel leuker te vinden sinds een professioneel netwerk van betrokken burgers zich ermee bemoeit’.

‘Als de mensen dan bij elkaar zijn, elk met een netwerk op de achtergrond, blijkt het toch telkens moeilijker dan verwacht om ‘inclusief’ in plaats van ‘exclusief’ te communiceren, namelijk door ieders integriteit, waardigheid, identiteit en cultuur te respecteren, inclusief het rekening houden met alle gemengde identiteiten, rollen en relaties.’

‘Het is van belang dat partijen samen vertrouwen genereren om gezamenlijk nieuw samenwerkingsgedrag te gaan vertonen.’

‘Om zicht te krijgen op ‘wat er te doen stond’ heeft Breda DuurSaam een toekomstbeeld gemaakt. De sessie waarin dit beeld werd gemaakt leverde naast concrete beelden van de duurzame stad iets op wat minstens zo waardevol bleek: de constatering dat er een groep mensen bij elkaar is die vanuit eenzelfde waardesysteem denkt en doet, mensen die elkaars creativiteit en inspiratie kunnen oppakken en versterken. Dit gaf enorm veel vertrouwen en energie om Breda DuurSaam te ontwikkelen.’

‘Breda DuurSaam is net als Natuurlijk Zeeland beducht zogenoemde ‘positiemacht’ op te bouwen door te institutionaliseren. En tegelijkertijd realiseert men zich dat een zekere institutionalisering nodig is om effectief te kunnen opereren. Mede om met deze tegenstrijdigheid te kunnen omgaan, is gekozen voor de coöperatievorm.’

‘Samen het goede voorbeeld zijn is een stuk sterker en moeilijker is dan hier en daar het goede voorbeeld te geven.’

‘De opdracht ‘walk as you talk’ betekent dat elke participant bezig is om zowel in privé- als werksituatie stappen te zetten richting meer duurzaam omgaan met mensen en middelen.’

‘Als het geld op is en de oude machtsbasis steeds meer moet toegeven dat de samenleving steeds slechter functioneert, is het onvermijdelijk dat de samenleving, de overheid incluis, transformeert naar een samenleving die veel meer opereert vanuit gedeelde waarden.’